Neruda gaat over de Chileense dichter Pablo Neruda en belooft hem in al zijn facetten als man, artiest, legende en politieke activist weer te geven. De film zal zich afspelen tussen 1946 en 1948 als de Koude Oorlog van start gaat en Neruda de overheid bekritiseert voor het gevangen nemen van mijnwerkers die staken. De president van Chili wil daarom dat Neruda gearresteerd zal worden, waarna de dichter op de vlucht slaat. Het is tijdens deze vlucht dat Neruda een van zijn bekendste dichtwerken Canto General zal schrijven.
Die uncanny onechtheid van dit verhaal over feit en fictie, en daarmee over geschiedschrijving en het genre van de biopic zelf, wordt gedragen door Sergio Armstrongs sluipende camera, die met een kleine verschuiving van hoek of perspectief twijfel kan zaaien over de 'echtheid' van de situatie.
De film is deels feit, deels fantasie. Maar je vraagt je af wat wat is. Komt het na de lange zit eindelijk tot een ontknoping, dan is de aandacht dusdanig laag dat je genoegen neemt met iedere wending - zolang de film maar ten einde komt.
Wie Pablo Larrain’s vorige film ‘El Club’ zag, over een groep ondergedoken pedofiele priesters, weet dat de cineast niet vies is van wat tegenlicht. Ook hier levert het weer prachtige cinema op, vooral dankzij de camera van Sergio Armstrong, die moeiteloos door de scène glijdt en de schoonheid en dreiging van Neruda’s wereld elegant in beeld brengt.
Door een constant wisselende toon en beeldvoering te hanteren, van poëtisch naar komisch, van historisch naar modern en van donker naar licht, schept Larraín wellicht een beter beeld van Neruda dan als hij slaafs de feiten uit zijn woelige leven had opgesomd.
Grafisch gezien is het een pareltje. Toch is de film vaag. Vaag in die zin dat niet alles op zijn plek valt tijdens en op het einde van de film. Het is bijvoorbeeld aan de kijker zelf om te bepalen wat echt is en wat niet. Wij hadden daar in ieder geval moeite mee, maar we kunnen ons voorstellen dat dit voor anderen wel werkt.
Larraíns Neruda mag dan al of niet (deels) fictief zijn - een wat nurkse man, die drukker is met verkleedpartijtjes en prostituees dan met literatuur of de verheffing van het volk - het doet niets af aan de betekenis die hij heeft voor allerlei Chileense bijfiguren in de film, die elk hun eigen Neruda opeisen en vereren. Neruda is geen eenzijdige biografische afrekening.
Het verhaal is grotendeels fictief en gaat meer over de invloed van Neruda's woorden op Chili dan over de man zelf of zijn leven. Een deels oppervlakkige, deels fascinerende film.
Dat onderstreept wat Larraíns ware opzet is: de kijker verplaatsen in het brein van de dichter die zijn eigen mythe spint. Het resulteert in een wonderlijke, fascinerende en ingenieuze biopic, alleen vergelijkbaar met het spiegelpaleis van Todd Haynes' Bob Dylan-biopic I'm not There.
Feit blijft dat Neruda een gedurfde en grensverleggende creatie is, een film die bewijst dat het kan lonen om buiten de lijntjes te kleuren. En hij vertelt een veelzeggend verhaal over de kracht van kunst. Als dat niet mooi is.
